Mija 140 lat od założenia Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego

Polskie Towarzystwo Leśne jest kontynuatorem tradycji Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego założonego we Lwowie dokładnie 140 lat temu. Tworzyli go właściciele dóbr ziemskich, zacni leśnicy, wykładowcy lwowskich uczelni.  Wielu z nich spoczywa na Cmentarzu Łyczakowskim. Ich groby w ostatnich latach odnawiane były dzięki inicjatywom płynącym z naszego kraju, a lista spoczywających tu wciąż jest uzupełniana. Obecnie liczy 33 nazwiska.


W roku 2002 staraniem działaczy Polskiego Towarzystwa Leśnego odrestaurowany został nagrobek Henryka Strzeleckiego, założyciela i wieloletniego wiceprezesa Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego. Wśród leśników to postać znana, o wielokrotnie przypominanej biografii. Niewielu jednak wie, że Strzelecki był organizatorem pierwszej szkoły dla leśniczych. Założył ją w 1857 roku w Hołubli koło Przemyśla, w czasie, gdy pełnił funkcję dyrektora w lasach sapieżyńskich w Krasiczynie. W ciągu kilku lat działalności wykształciła ona kilkudziesięciu leśniczych, którzy znaleźli pracę głównie na terenie obecnego Podkarpacia. Szkoła zakończyła swą działalność, gdy Henryk Strzelecki w 1864 roku przeniósł się do Lwowa, gdzie objął kierownictwo lasów miejskich. Tam też pracował na polu edukacji leśników – zorganizował kursy dla leśniczych, które cieszyły się sporym powodzeniem. W 1874 roku doprowadził do utworzenia Krajowej Szkoły Gospodarstwa Lasowego. Był też faktycznym twórcą Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego. Po jego śmierci leśnicy wznieśli na Cmentarzu Łyczakowskim okazały pomnik nagrobny z motywami leśnymi, rzeźbionymi przez słynnego rzeźbiarza Henryka Periera.

 


Do niedawna zaniedbany pozostawał grób Emila Hołowkiewicza w kwaterze nr 57 Cmentarza Łyczakowskiego. To sztandarowa postać z okresu tworzenia się Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego, człowiek, który wniósł ogromny wkład w dzieło szkolnictwa leśnego, redagowania podręczników zawodowych i „Sylwana”. W 1875 roku powołano go na stanowisko c.k. komisarza inspekcji leśnej, co dało mu możność nieskrępowanego poznawania niemal całej Galicji. W ciągu kolejnych 11 lat zwiedził wszystkie regiony „Kraju”, jak nazywano wówczas tereny polskie pozostające pod zaborem austriackim i nabył podziwu godną wiedzę o jego lasach. Wyniki swych obserwacji spisywał i w postaci artykułów publikował głównie w „Sylwanie”, którego był jednym z najaktywniejszych współpracowników w czasach, gdy pismo ukazywało się we Lwowie. Obliczono kiedyś, że przez kilka lat on sam dostarczał aż trzecią część tekstów do kolejnych numerów.
Jego nagrobny pomnik (również autorstwa H. Periera) liczy sobie już ponad 120 lat i znać na nim upływ czasu. W 2009 roku został on oczyszczony z roślinności przez działaczy Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, a następnie doczekał się gruntownej renowacji i konserwacji, której koszty pokrył Oddział Krośnieński SITLiD przy udziale finansowym Zarządu Głównego PTL.
Zaledwie kilkanaście metrów od niego zobaczyć można przyniszczony zębem czasu grobowiec rodziny Hirschów, na którym widnieje tablica nagrobna Piotra Hirscha (1845-1923), „radcy dworu i dyrektora lasów”.

 

Ten zapomniany dziś leśnik znajdował się wśród założycieli GTL i działał w Towarzystwie aż do śmierci. Winniśmy pamiętać, że był on pierwszym kierownikiem powstałej w 1883 roku w Bolechowie Niższej ck. Szkoły Lasowej, przekształconej kilka lat późnej na Szkołę Leśniczych. Spadkobiercą jej tradycji jest dziś Technikum Leśne w Lesku.
W ostatnich latach, dzięki poszukiwaniom prowadzonym przez Edwarda Orłowskiego, leśnika  z Komańczy, udało się zidentyfikować kolejne groby, kryjące szczątki lwowskich leśników sprzed lat. Lista ich urosła już do 33 nazwisk. Warto ją przeanalizować, by w razie wyjazdu do Lwowa móc schylić czoło nad grobami naszych poprzedników.

Tekst i zdjęcia: Edward Marszałek



Przypomnieli wielkiego dendrologa

Tekst: Edward Marszałek

Zdjęcia: Edward Marszałek, Adam Mendrala

Seminarium pt.  „Wspomnienie o Bolesławie Orzechowiczu” było jednym z punktów corocznego zjazdu i walnego zebrania członków Polskiego Towarzystwa Leśnego Oddział w Krośnie. Odbyło się ono w czwartek 2 czerwca w Bolestraszycach.


Resztę dnia wypełniło podsumowanie działań Towarzystwa w regionie i zwiedzanie bolestraszyckiego arboretum. 

      

Foto: Edward Marszałek (1,3), Adam Mendrala (2),


Prezentację na temat życia i działalności Bolesława Orzechowicza przedstawił dr hab. prof. UR, Narcyz Piórecki. Przypominając sylwetkę wielkiego dendrologa z okresu międzywojennego, wskazał też na jego związki z Podkarpaciem.  
Orzechowicz  urodził się w 1847 roku we Lwowie, a zmarł w 1927 w Kalnikowie koło Przemyśla i tam też został pochowany. 
- Ten polski ziemianin, mecenas kultury i sztuki, podróżnik i kolekcjoner, filantrop, honorowy obywatel Lwowa, w okresie międzywojennym dał się poznać również jako miłośnik drzew – wyliczał prof. Piórecki. - Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Lwowskim oraz przyrodnicze w Akademii Rolniczej w Hohenheim. Od 1885 roku, po śmierci ojca prowadził rodzinne gospodarstwo w Kalnikowie. Dużo podróżował po Europie, krajach arabskich i Afryce. W trakcie wojaży zajmował się gromadzeniem dzieł sztuki, w tym polskich, rozproszonych po świecie, wyrobów artystycznych oraz broni, które wraz z posiadanymi i odziedziczonymi przedmiotami stworzyły w Kalnikowie dużą kolekcję. Podczas I wojny światowej zabudowania gospodarcze jego posiadłości zostały częściowo zniszczone, a zbiory ewakuowane do Lwowa.
Orzechowicz był też wielkim filantropem; hojnie wspierał Towarzystwo dla Popierania Nauki Polskiej, późniejsze Towarzystwo Naukowe we Lwowie, któremu przekazał w testamencie swoje dobra ziemskie. Na rzecz uniwersytetu przekazał też bogaty księgozbiór, a miastu i Muzeum Narodowemu we Lwowie podarował kolekcje dzieł sztuki, broni, mebli, monet i innych przedmiotów. Był jednym z założycieli i pierwszym prezesem (1925–1927) Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego. W 1923 roku otrzymał doktorat honorowy Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
Zmarł w 1927 roku i został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu w Kalnikowie. 
Bolesława Orzechowicza wspominano także podczas wycieczki po arboretum w której wzięli udział wszyscy uczestnicy walnego zebrania. Oprowadzał tego dnia sam dyrektor placówki prof. Narcyz Piórecki.
- Coroczne spotkania leśników zrzeszonych w PTL na Podkarpaciu mają zawsze element poznawczy, związany z regionem – zaznacza Bartłomiej Peret, zastępca przewodniczącego oddziału PTL w Krośnie. – Tym razem zapoznaliśmy się nie tylko z sylwetka znakomitego dendrologa, ale także z poznawczymi aspektami jakie stwarza  zwiedzanie arboretum w Bolestraszycach. 
W trakcie seminarium leśniczy Jerzy Batycki odebrał Srebrną Odznakę Honorową PTL
We wtorek 31 maja 2022 roku delegacja Zarządu Oddziału Krośnieńskiego Polskiego Towarzystwa Leśnego złożyła leśną gałązkę pamięci w miejscu pochówku Bolesława Orzechowicza. 



Walne Zebranie Delegatów Kół

Tekst: Adam Mendrala

Zdjęcia: Adam Mendrala, Paweł Fus, Edward Marszałek

W dniu 2 czerwca 2022 r. w Bolestraszycach k. Przemyśla obyło się Walne Zebranie Delegatów Kół krośnieńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Leśnego.

Głównym celem spotkania było przyjęcie sprawozdania Przewodniczącego Oddziału PTL z działalności od poprzedniego zebrania oraz wybór naszych delegatów na 121 Zjazd Krajowy PTL.


Walne Zebranie Delagtów Kół połączone było z seminarium pod tytułem "Wspomnienie o Bolesławie Orzechowiczu - jednym z założycieli i pierwszym Prezesie Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego we Lwowie w latach 1925-1927".

W dniu 31.05.2022 r. delegacja Zarządu Oddziału Krośnieńskiego Polskiego Towarzystwa Leśnego złożyła wiązankę w miejscu pochówku Bolesława Orzechowicza na zabytkowych cmentarzu w Kalnikowie.

      

Foto: Paweł Fus

Po części seminaryjnej odbyło się Walne Zebranie Delegatów Kół oddziału krośnieńskiego PTL.

Otwiarcia zebrania dokonał zastępca przewodniczącego krośnieńskiego oddziału PTL dr inż. Bartłomiej Peret, który serdecznie powitał przybyłych gości oraz zaproponował porządek obrad.

Miłym akcentem spotkania było wręczenie odznak honorowych członkom Towarzystwa. W trakcie seminarium leśniczy Jerzy Batycki odebrał Srebrną Odznakę Honorową PTL.

            

Foto: Adam Mendrala (1,2), Edward Marszałek (3)

W dalszej kolejności zostało przedstawione Sprawozdanie Przewodniczącego Oddziału PTL oraz Sprawozdanie Komisji Rewizyjnej z kontroli Zarządu Oddziału.

Został przyjęty plan działań na 2022 r.

Dokonano wyboru delegatów na Zjazd Krajowy PTL, który w tym roku odbędzie się na terenie RDLP Olsztyn w dniach 7-10 września 2022 r.



Leśna gałązka pamięci

Zdjęcia: Edward Marszałek

Od kilku lat na leśnych mogiłach pojawia się gałązka jedliny przewiązana szarfą z napisem "Pamiętamy" i logotypami Lasów Państwowych i Polskiego Towarzystwa Leśnego. Można je spotkać również na grobach leśników w regionie.


To inicjatywa krośnieńskiego oddziału PTL, który  w ten sposób chce zunifikować sposoby oddawania hołdu zmarłym. Naszą ideą jest, by te gałązki z szarfami od leśników znalazły się na grobach i miejscach pamięci. Trzeba odejść od zwyczaju przynoszenia sztucznych kwiatów na leśne mogiły.

Skromna gałązka jedliny, która z czasem rozłoży się bez szkody dla środowiska, powinna być wyrazem pamięci i jednoczesnym dowodem dbałości o środowisko i porządek na grobach.

Źródło: portal społecznościowy RDLP w Krośnie



Lwowskie groby leśników

Tekst i zdjęcia: Edward Marszałek

W Święto Zmarłych zapłoną znicze na wielu grobach. Są jednak i takie, o których trudno dziś pamiętać z uwagi na ich odległość od kraju. Dlatego warto wspomnieć o miejscu spoczynku leśników, którzy ponad wiek temu tworzyli Galicyjskie Towarzystwo Leśne, a jednocześnie budowali zręby nowoczesnego szkolnictwa leśnego.


Ich groby na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie w ostatnich latach odnawiane są dzięki inicjatywom płynącym z naszego kraju, a lista spoczywających tu wciąż jest uzupełniana. Relację z akcji przeprowadzonej przed siedmiu laty można obejrzeć na: https://www.youtube.com/watch?v=iQx0L6oKDhg


W roku 2002 staraniem działaczy Polskiego Towarzystwa Leśnego odrestaurowany został nagrobek Henryka Strzeleckiego, założyciela i wieloletniego wiceprezesa Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego. Wśród leśników to postać znana, o wielokrotnie przypominanej biografii. Niewielu jednak wie, że Strzelecki był organizatorem pierwszej szkoły dla leśniczych. Założył ją w 1857 roku w Hołubli koło Przemyśla, w czasie, gdy pełnił funkcję dyrektora w lasach sapieżyńskich w Krasiczynie. W ciągu kilku lat działalności wykształciła ona kilkudziesięciu leśniczych, którzy znaleźli pracę głównie na terenie obecnego Podkarpacia. Szkoła zakończyła swą działalność, gdy Henryk Strzelecki w 1864 roku przeniósł się do Lwowa, gdzie objął kierownictwo lasów miejskich. Tam też pracował na polu edukacji leśników – zorganizował kursy dla leśniczych, które cieszyły się sporym powodzeniem. W 1874 roku doprowadził do utworzenia Krajowej Szkoły Gospodarstwa Lasowego. Był też faktycznym twórcą Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego. Po jego śmierci leśnicy wznieśli na Cmentarzu Łyczakowskim okazały pomnik nagrobny z motywami leśnymi, rzeźbionymi przez słynnego rzeźbiarza Henryka Periera.

 

         


Do niedawna zaniedbany pozostawał grób Emila Hołowkiewicza w kwaterze nr 57 Cmentarza Łyczakowskiego. To sztandarowa postać z okresu tworzenia się Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego, człowiek, który wniósł ogromny wkład w dzieło szkolnictwa leśnego, redagowania podręczników zawodowych i „Sylwana”. W 1875 roku powołano go na stanowisko c.k. komisarza inspekcji leśnej, co dało mu możność nieskrępowanego poznawania niemal całej Galicji. W ciągu kolejnych 11 lat zwiedził wszystkie regiony „Kraju”, jak nazywano wówczas tereny polskie pozostające pod zaborem austriackim i nabył podziwu godną wiedzę o jego lasach. Wyniki swych obserwacji spisywał i w postaci artykułów publikował głównie w „Sylwanie”, którego był jednym z najaktywniejszych współpracowników w czasach, gdy pismo ukazywało się we Lwowie. Obliczono kiedyś, że przez kilka lat on sam dostarczał aż trzecią część tekstów do kolejnych numerów.
Jego nagrobny pomnik (również autorstwa H. Periera) liczy sobie już ponad 120 lat i znać na nim upływ czasu. W 2009 roku został on oczyszczony z roślinności przez działaczy Towarzystwa Kultury Polskiej Ziemi Lwowskiej, a następnie doczekał się gruntownej renowacji i konserwacji, której koszty pokrył Oddział Krośnieński SITLiD przy udziale finansowym Zarządu Głównego PTL.
Zaledwie kilkanaście metrów od niego zobaczyć można przyniszczony zębem czasu grobowiec rodziny Hirschów, na którym widnieje tablica nagrobna Piotra Hirscha (1845-1923), „radcy dworu i dyrektora lasów”. Ten zapomniany dziś leśnik znajdował się wśród założycieli GTL i działał w Towarzystwie aż do śmierci. Winniśmy pamiętać, że był on pierwszym kierownikiem powstałej w 1883 roku w Bolechowie Niższej ck. Szkoły Lasowej, przekształconej kilka lat późnej na Szkołę Leśniczych. Spadkobiercą jej tradycji jest dziś Technikum Leśne w Lesku.


W ostatnich latach, dzięki poszukiwaniom prowadzonym przez Edwarda Orłowskiego, leśnika  z Komańczy, udało się zidentyfikować kolejne groby, kryjące szczątki lwowskich leśników sprzed lat. Lista ich urosła już do 30 nazwisk.

Lista - groby leśników na Łyczakowie we Lwowie - format *pdf

Mapa znanych lokalizacji grobów leśników na Łyczakowie - format *pdf

Mapa znanych lokalizacji grobów leśników na Łyczakowie - Google maps